Để điều tiết dòng chảy, khai thác tổng hợp nguồn tài nguyên nước của một dòng sông, nhiều quốc gia xây dựng các hồ chứa nước. Việc đắp đập ngăn sông tạo thành hồ chứa đã làm thay đổi chế độ thủy văn - thủy lực của dòng chảy. Tốc độ dòng nước khi vào hồ bị giảm đột ngột, dẫn đến phần lớn bùn cát bị lắng lại trong hồ, gây nên những hậu quả sinh thái nghiêm trọng trong lòng hồ, vùng thượng lưu hồ và hạ lưu đập.

Nước ta nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, có địa hình bị chia cắt mạnh, nguồn nước dồi dào và mạng lưới sông suối tương đối dày. Đó là những điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng hồ chứa phục vụ các mục đích thủy lợi, thủy điện, thủy sản, du lịch nghỉ ngơi. Tuy nhiên, cũng do nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa có nắng, gió, mưa bão tác động liên tục lên bề mặt đất, và kéo dài theo bờ biển Đông  mà chúng ta luôn phải đối mặt với tình trạng xói mòn đất khá nghiêm trọng. Các hoạt động khai thác lưu vực vì mục đích kinh tế thuần túy càng làm tăng xói mòn. Hậu quả là, đất bị suy thoái, năng suất cây trồng bị giảm đáng kể, độ đục của nước tăng lên, quá trình bồi lắng cát bùn diễn ra mãnh liệt trong hồ chứa và vùng cửa sông, gây thiệt hại lớn cho các ngành kinh tế.

Xuyên suốt quá trình từ quy hoạch, thiết kế xây dựng và vận hành hồ chứa đòi hỏi phải tính toán, đánh giá tình hình bồi lắng cát bùn để có cơ sở khoa học cho các biện pháp bảo vệ hồ và đập.

Rõ ràng là, đánh giá đúng mức độ bồi lắng vừa có ý nghĩa thực tiễn vừa có ý nghĩa về nhận thức khoa học của một quá trình tự nhiên hết sức phức tạp. Thực tế đòi hỏi không chỉ cần cải tiến, bổ sung, tăng cường công tác đo đạc bùn cát cả về số lượng và chất lượng mà còn phải sớm thống nhất các quan điểm và phương pháp tính toán bồi lắng hợp lý, đảm bảo độ chính xác cần thiết, phục vụ công tác quy hoạch, thiết kế và vận hành hồ chứa ở Việt Nam nói chung, hồ chứa Sơn La, Hoà Bình, Cửa Đạt - Thanh Hoá, Tả Trạch - Huế nói riêng.