Tiếp sau những nghiên cứu được xuất bản trong những năm trước1, vẫn liên quan đến chủ đề thú vị về một mô hình phát triển không gian cư trú đang thu hút nhiều nghiên cứu không chỉ của các nhà khoa học trong nước mà cả các học giả nước ngoài, trong nghiên cứu này, nhóm tác giả tập trung xem xét, phân tích bản chất sản xuất, cơ chế khai thác vận hành, cũng như sử dụng không gian công cộng trong các dự án khu đô thị mới.

Xuất phát từ một đề tài nghiên cứu về tính hấp dẫn và đáng sống tại các khu đô thị mới được hỗ trợ bởi Trường Đại học Xây dựng2, cùng những dự án nghiên cứu cá nhân, nhóm tác giả nhận thấy vai trò quan trọng của các không gian công cộng trong việc tạo nên tinh thần nơi chốn cho các khu đô thị mới. Nằm trong một mối quan hệ tay ba ràng buộc hữu cơ khá phức tạp - chủ dự án kiến tạo, chính quyền quản lý, và cộng đồng dân cư sử dụng, các không gian công cộng tại các khu đô thị mới phải vừa thể hiện được tính chính thống của không gian trong đô thị, vừa phải thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt dân sự, đồng thời lại đảm bảo cả lợi ích và mục tiêu kiến tạo. Đằng sau các yếu tố vật chất hiển thị của các không gian công cộng trong các khu đô thị mới là những câu chuyện mà càng đi sâu tìm hiểu, nhóm tác giả càng thấy thú vị khi đặt trong sự kết nối về không gian và thời gian, gắn kết với nhiều lĩnh vực nghiên cứu khác, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển đổi mạnh mẽ, cả chủ động lẫn bị động, về các quan điểm tư tưởng kiến tạo không gian các đô thị trong thời kỳ quá độ chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa thuần xã hội chủ nghĩa trước năm 1986 sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa kể từ năm 1986.

Quyển sách này là tập hợp của nhiều nghiên cứu thành phần, dựa trên một chủ đề xuyên suốt về không gian công cộng tại các khu đô thị mới theo dòng thời gian trên 20 năm, kể từ lúc mô hình này được hình thành trong những năm cuối thể kỷ XX đến nay, thông qua một số trường hợp nghiên cứu điển hình, mang tính đại diện cho từng giai đoạn trong dòng chảy tái kiến tạo đô thị. Ngoài ra, các khu đô thị mới cũng được “so sánh”, đối chiếu với mô hình khu tập thể xây dựng phổ biến trong giai đoạn 1954-1986, và cũng được xem là “tiền thân” và kinh nghiệm để kiến tạo mô hình khu đô thị mới.