"Một cái thảm trạng" là một truyện ngắn tiêu biểu của Ngô Tất Tố, thể hiện rõ ngòi bút hiện thực phê phán sắc sảo và tấm lòng nhân đạo sâu xa của ông.

Tác phẩm kể về bi kịch của một gia đình nông dân nghèo lâm vào cảnh túng quẫn đến mức phải bán con để lấy tiền đóng sưu thuế. Người cha bất lực, người mẹ đau đớn, đứa trẻ bị xé khỏi vòng tay gia đình – tất cả tạo nên một “thảm trạng” đầy ám ảnh của xã hội thực dân phong kiến bất công.

Thông qua câu chuyện đau lòng ấy, Ngô Tất Tố tố cáo chính sách sưu cao thuế nặng, đồng thời bày tỏ nỗi xót xa cho thân phận người dân lao động thấp cổ bé họng. Truyện ngắn không chỉ mang giá trị văn học mà còn là một bản cáo trạng đanh thép đối với chế độ áp bức đương thời.