Năm 2008, thành phố Hà Nội được mở rộng địa giới hành chính ra phía tây và tây bắc thì xứ Đoài đã trở thành một phần của Hà Nội. Từng tấc đất, thôn làng nơi đây đều chứa đựng đa dạng những di sản văn hóa. Bản sắc riêng và độc đáo của vùng Văn hoá Xứ Đoài đã góp phần làm giàu thêm văn hoá Thủ đô. Vì vậy, trong Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến do Nhà xuất bản Hà Nội tổ chức thực hiện cần bổ sung những mảng màu còn thiếu trong kho tàng tư liệu, văn hóa, văn học dân gian của Thăng Long - Hà Nội hôm nay khi Hà Tây đã hợp nhất vào Hà Nội; những đề tài, công trình nghiên cứu về văn hoá Xứ Đoài cần được thực hiện trong dự án Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến giai đoạn II. Do đó, "Tuyển tập ký - tản văn Xứ Đoài” là cuốn sách cần thiết bổ sung thêm cho vùng đất mới từ khi Hà Nội mở rộng thêm ra phía tây và tây bắc, bao gồm toàn bộ tỉnh Hà Tây cũ mà các tác giả và tác phẩm của vùng đất này cũng chiếm một vị trí hết sức quan trọng trong văn học Việt Nam từ thời Trung đại đến nay mà bộ sách "Tuyển tập ký -tản văn Thăng Long - Hà Nội” xuất bản năm 2010 còn hạn chế. Những giá trị văn chương nói riêng về ký và tản văn của vùng đất nổi tiếng từ xưa mệnh danh là vùng Văn hoá Xứ Đoài có những đóng góp rất riêng, rất đặc trưng của Xứ Đoài vào văn chương vùng đất đế đô Thăng Long ngàn năm.

Trong "Tuyển tập ký - tản văn Xứ Đoài”, thể loại bài viết được chọn đưa vào cuốn sách là những bài văn cổ điển mang tính chất “văn - sử - triết bất phân", các bài văn cận và hiện đại mang tính nhật ký, ghi chép, bút ký, ký sự, tạp bút, tiểu phẩm ngắn, một số tiểu luận có tính văn học và một số bài phóng sự có nét báo chí, thời sự phù hợp với tiêu chí cuốn sách và mở rộng sang một số truyện ký nhất là truyện ký lịch sử hoặc dã sử. Những tác phẩm được tuyển chọn vào tuyển tập này là khá đa dạng và phong phú nhưng gắn với tiêu chí tác phẩm không xuất phát từ hư cấu, thể hiện được chủ kiến hoặc cái tôi của người trực tiếp tham dự, mục kích sự việc hay trực tiếp dẫn dắt miêu tả sự việc. Đặc biệt ở tiêu chí lựa chọn tác giả là người của vùng quê Xứ Đoài, tức là vùng Hà Đông, Sơn Tây hiện nay, hoặc một số vùng lân cận được quy ước là vùng đất Xứ Đoài thuộc trấn Sơn Tây và một phần trấn Sơn Nam Thượng giáp với Sơn Nam Hạ xưa kia, một phần lan sang cả đất Hoà Bình và Hà Nam, mà thành cổ Sơn Tây chính là thị tứ trung tâm của cả vùng đất cổ này, nằm ở phía tây kinh thành Thăng Long tứ trấn đã hình thành từ thế kỷ XV.

Để bạn đọc tiếp cận cuốn sách được dễ dàng, Ban biên soạn đã phân chia nội dung các bài viết theo trục thời gian: từ thế kỷ XIV đến cuối thế kỷ XIX, từ đầu thế kỷ XX đến đầu thế kỷ XXI. Ở mỗi giai đoạn có thể có người viết nhiều, người viết ít nhưng Ban biên soạn căn cứ trên hai tiêu chí nêu trên để tuyển chọn nhằm tăng tính đa dạng, tính đại diện, thể hiện những nét độc đáo của văn học Xứ Đoài trong nền chung của văn học Thăng Long - Hà Nội.